Lees-, kijk- en luistertips
Ben je op zoek naar een leerzaam, inspirerend, informatief of leuk boek over pleegzorg of gezinshuizen of naar een film of podcast? We hebben weer een hoop tips voor je! Heb je een suggestie voor een boek, podcast, film of iets anders dat we niet mogen missen? Laat het weten door een mailtje te sturen naar bijons@denvp.nl!
Ik ben een pleegkind, en nu...?
Auteur: Lyona Rose
Als pleegkind weet auteur Lyona Rose uit eigen ervaring waar pleegkinderen tegenaan lopen. ‘Ik ben een pleegkind, en nu...?’ is een handleiding voor alle tienerpleegkinderen. Makkelijk en toegankelijk geschreven voor de doelgroep, zal het veel tieners met een pleegzorgachtergrond aanspreken. Bijvoorbeeld dat het lastig kan zijn om je weg te vinden in het contact tussen je ouders en pleegouders en je plek te vinden in je biologische familie en pleegfamilie.
Bij elk thema dat Lyona in het boek behandelt, heeft ze vragen gemaakt die de tieners kunnen helpen. Ook is het boek een aanrader voor pleegouders om inzicht te krijgen in waar hun tienerpleegkind tegenaan loopt, zodat dit bespreekbaar wordt.
De prachtige gedichten en de vier interviews met jongeren maken het boek compleet.
Door Lily Monori van Dijken
De Erfschat
Auteur: Marlene van Steensel
Lotte is 14 jaar, ze is al 11 keer thuis weggelopen om te ontkomen aan het geweld van haar vader. Haar vader heeft een oorlogstrauma en heeft een binnen- en buitengezicht: in het huis gedraagt hij zich compleet anders als daarbuiten. Na de 11e keer weglopen wordt er door Lotte en haar vader besloten dat Lotte vrijwillig naar een pleeggezin gaat. Dat wordt een plaatsing bij de familie Van Amerongen in Jeugddorp De Glind. Het boek grijpt je aan. Het verhaal begint met een proloog waarin er een reünie van het Jeugddorp wordt beschreven. In de proloog komen alle hoofdpersonen langs en dat maakt dat je direct in het boek zit én wilt weten wat al die hoofdpersonen te maken hebben met het verhaal.
Gedurende het verhaal wordt duidelijk wat iedereen met het verhaal van Lotte te maken heeft. In De Glind worden vriendschappen gemaakt, er wordt gehaat, er worden dingen verzwegen, maar het valt vooral op dat er een enorm verschil bestaat tussen de pleegkinderen en de ‘eigen kinderen’. En dan vooral de eigen kinderen van het personeel dat geen pleegkinderen hoeft op te nemen. Familie Van Veen is zo’n gezin. Vader is psycholoog en heeft het hele Jeugddorp in de tang. Zijn dochter Nienke wil vooral ‘gewoon’ zijn, en ook heel graag vriendin van Lotte zijn, maar krijgt daar heel weinig kans toe omdat haar vader niet wil dat ze met kinderen uit De Glind omgaat.
In het verhaal maak je kennis met verschillende personen en hun verhaal. Al deze verhaallijnen komen in het slotakkoord bij elkaar, je bent dan weer terug op de reünie van de proloog. Het verhaal laat je op het puntje van je stoel zitten: de macht van één persoon, de gevolgen van een oorlogstrauma en het levenslange trauma van ‘de kinderen van het Jeugddorp’, waar dat trauma ook ontstond. In het licht van de verhalen die momenteel naar buiten komen rondom De Glind is het een passend verhaal. Het is fictie, maar komt behoorlijk waarheidsgetrouw over.
Het is een toegankelijk boek en ondanks het thema en de gebeurtenissen leest het makkelijk. Je identificeert je snel met hoofdpersoon Lotte en voelt mee met haar pijn en dat van haar vrienden.
Door Karin Zanin en Jorien Kruijswijk Jansen
Het zwijgen van de familie Hond
Een documentaire van Ines ten Berge
“Mijn opa was getraumatiseerd door de oorlog. Dat heeft zijn weerslag gehad op mijn vader en mijn vader heeft dat verdriet op een of andere manier weer aan mij doorgegeven. Ik wil dat dit verdriet bij mij stopt.” Woorden van Iris Hond in deze documentaire. Zij mist emoties in de band met haar vader en zij wordt al van jongs af aan geplaagd door nachtmerries over de Tweede Wereldoorlog. Haar opa heeft zijn hele familie verloren in Auschwitz. Hij heeft daarover nooit gesproken, haar vader heeft dit verdriet van zijn vader altijd bij zich gedragen en verborgen, zoals hij zelf zegt: “Ik heb het recht niet om hierover verdriet te hebben, want ik heb het niet meegemaakt.” Vader en dochter reizen samen naar Auschwitz, een emotionele reis waar opa en zijn verdriet wordt erkend door vader, waardoor dochterlief niet langer opa erbij hoeft te houden maar slechts dochter mag zijn.
Deze indrukwekkende documentaire is van 2018, maar heeft zijn kracht niet verloren. Het verhaal heeft me geraakt, zonder dat emoties overdreven zijn benadrukt was duidelijk hoe het verzwegen oorlogstrauma ook op de derde generatie nog grote invloed heeft. Intergenerationele overdracht van trauma en pijn komt zeker ook voor in pleegzorg: soms duidelijk, maar vaak ook onzichtbaar en onbekend. Een pleegkind dat pas ver in zijn of haar volwassenheid ontdekt dat ook haar moeder in een pleeggezin heeft gewoond of een oma die toegeeft in een gesprek over misbruik van haar kleinkind dat ook zij misbruik heeft meegemaakt zijn hiervan voorbeelden. Intergenerationele traumaoverdracht gaat over geheimen in een familie die niet altijd bekend zijn. Het gaat om onverwerkt verdriet, waarbij de pijn wordt doorgegeven aan kinderen en aan hun kinderen. Deze documentaire laat zien dat, in ieder geval in deze situatie, erover praten en ermee aan de slag gaan ruimte en duidelijkheid geeft.
Meer documentaires over intergenerationele overdracht van trauma’s zijn te zien op de website van Bureau Trinitas, een praktijk die hulpverlening biedt aan kinderen, gezinnen en families. Op de site staat een overzicht van verschillende Nederlandse documentaires over intergenerationele overdracht van familietrauma. Het betreft onder andere trauma’s over de Tweede Wereldoorlog, over scheiding van ouders en over misbruik.
Door Maud Verhoofstad
Hoe meer je weet
Een podcast van Linda en Silvia
In deze podcast geven Linda en Silvia, studenten Social Work, een inleiding op het onderwerp hechtingsproblematiek. Zij hebben de podcast gemaakt naar aanleiding van hun afstudeeronderzoek over hechtingproblematiek bij jongeren die uit huis zijn geplaatst. In iedere aflevering gaan zij in op een specifiek onderwerp. Aan bod komen veilige hechting, angstig-ambivalente hechting, angstig-vermijdende hechting, gedesoriënteerde hechting en traumasensitief werken.
De podcast bestaat uit vijf korte afleveringen van ongeveer zes minuten. Ze zijn toegankelijk en gemakkelijk te begrijpen, ook voor personen die weinig tot geen kennis hebben van hechtingsproblematiek. Ook vertelt Linda over haar eigen ervaringen omdat zij zelf angstig-ambivalent gehecht was in haar jeugd. Verder is het fijn dat aandacht wordt besteed aan jongeren in de puberteit, omdat in mijn ervaring veel informatie over hechtingsproblematiek is gericht op jongere kinderen. Het is een makkelijke manier om snel wat basiskennis op te doen.
Door Chretienne Peeters
Gids over gehechtheid | Gehechtheidsgericht werken met ouder en kind
Auteur: Daniel A. Hughes en Ben Gurney-Smith
Dit boek gaat over hoe je het verschil kunt maken vanuit goed luisteren en kijken volgens de SANE-methode: Speelsheid, Acceptatie, Nieuwsgierigheid en Empathie. Dyadic Development Psychotherapie vormt het uitgangspunt en werken volgens SANE maakt dat je zonder direct oordelen te plakken, kunt praten met ouders en kind. Door ouders en kind apart en samen te vragen om het probleem te beschrijven en ook het gevoel wat het hen geeft, biedt het goede gespreksmogelijkheden die in het boek uitgewerkt worden. Zoals het verhaal van Robert die erg boos is op zijn vader die hem als te klein behandelt. Het blijkt dat vader uit een gezin komt waar niet zoveel tijd was, er moest gewerkt worden om goed te kunnen zorgen. Vader wil het anders doen. Hij is erg gericht op Robert en op wat er van hem verwacht wordt. Daardoor geeft hij hem in feite de kans niet om zelf dingen te ontdekken. Bijzonder vind ik dat men eigen ervaringen met misgelopen hechting ontdekt door het stellen van onbevooroordeelde vragen en van daaruit weer kansen ziet ontstaan. Het toepassen van deze werkwijze geeft een manier van werken en omgaan met elkaar, die helend kan werken bij scheefgegroeide relaties.
Ik denk dat het zelfstandig integreren van deze werkwijze voor ouders en pleegouders te ingewikkeld is, maar een therapie die van deze uitgangspunten uitgaat, levert zeker nieuwe wegen op.
Door Flip Woltering
Ik zou dat nooit kunnen | Over pleegzorg(en) met een krachtig netwerk
Auteur: Alice ten Napel. Fotografie: Claudia Kamergorodski
Dit boek beschrijft hoe een groep pleegouders als een netwerk voor meerdere pleegkinderen zorgt. Het is deels een familiegroep die kort of langdurig een pleegkind opvangt. Neem bijvoorbeeld Robin die vanuit zijn eigen netwerkpleegzorgperiode contact kreeg met deze groep. Later werd hij weekendadres voor een van de twee broertjes in een pleeggezin. Dat werkt heel fijn omdat ze door gezamenlijke interesses goed passen en het voordeel is dat de broers ook even vakantie van elkaar hebben. Iets waar zowel de broers als hun pleegouders baat bij hebben. Mooi is ook het verhaal over minderjarige asielzoekers die goede hulp hebben ervaren en na hun pleegzorgperiode zelf spullen komen brengen voor jongeren die nu klem zitten.
Het boek geeft aan hoe je gezamenlijk veel kunt bereiken met kinderen die heel forse problematieken hebben en daardoor soms ook moeilijk gedrag vertonen. Het lijkt mij eigenlijk verplichte kost voor iedereen die pleegouder wil worden omdat je er bemoediging en tips uit kan halen.
Door Flip Woltering
Ik zie je | Levensechte verhalen uit een gezinshuis
Auteur: Ine Harteman
Ik zie je. Wees welkom. Wie ben je? Wat is er aan de hand? Aansluiten en inzicht. Vanuit deze principes beschrijft Ine Harteman het dagelijks reilen en zeilen van haar gezinshuis. Het zijn mooie, maar soms ook schrijnende verhalen over de kinderen en hun situaties. Zo beschrijft Ine misstanden van een instelling die zich aan een protocol vasthoudt en daarmee het verblijf van een kind op een onveilige groep onnodig verlengt. Ook geschiedenissen die het verschil van inzicht laten zien tussen soms heel bevlogen en soms ook ietwat eigenwijze vrijwilligers die betrokken zijn bij de pleegkinderen. Neem het verhaal van Joey die zes jaar bij hen woonde. Helaas moest Joey, omdat het niet meer ging, op een woongroep gaan wonen waar stevig drugs werd gebruikt. Joey vertelde dat aan zijn pleegouders die op hun beurt de voogd probeerden in te schakelen. Ze negeerden het antwoord dat Joey hun verantwoordelijkheid niet meer was waardoor er voor Joey toch een betere plek komt. Of een professional die een warm betrokken persoon laat praten omdat die officieel geen belanghebbende meer is voor het kind. Het is schrijnend om te lezen dat er niets wordt gedaan met zorgelijke opmerkingen die ten goede van het kind hadden kunnen komen.
De verhalen zijn best heftig en de oplossing waarvoor gekozen wordt is niet voor iedereen haalbaar. Maar Ine strijdt in het belang van het kind, ook al gaat ze daarmee in tegen de mening van een professional. Het belangrijkst is trouw aan je uitgangspunten blijven en daarvoor moet je soms flink buiten de box denken.
Door Flip Woltering
Een GPS voor gezinnen | Gids voor een hechte band met je kind
Auteur: Guy Bosmans
Wil je ondertiteling, opheldering en erkenning over die ene ruzie met je kind, de saamhorigheid die ver te zoeken is of dat ene moment, waarvan je later dacht; hoe heb ik dit kunnen zeggen?! Guy Bosmans neemt je mee in deze thema’s. Je mag leren waar onze gedragingen en die van onze kinderen op gestoeld zijn: de behoefte om te zorgen en verzorgd te worden. Doordat je een inkijkje mag nemen in het samengestelde gezin van de familie Jansens ervaar je ongetwijfeld herkenning. De schrijver weet de theorie op een prettige manier met de praktijk te verenigen. Je intenties, om anders in beweging te komen, worden aangeboord of bekrachtigd. Ondanks dat dit boek niet vanuit de pleegzorgcontext is beschreven, is het absoluut aanbevelingswaardig voor pleegouders.
Ik vond het een toegankelijk en inhoudsvol geschreven boek. Het heeft mij zelfinzicht opgeleverd, in verbinding met mezelf en de ander.
Door Marieke Flikweert
➡️ ‘Een GPS voor gezinnen | Gids voor een hechte band met je kind’ kun je hier bestellen
Pleegzorgboekenclub
De NVP en pleegzorg.nl hebben de pleegzorgboekenclub gelanceerd! In de boekenclub kun je een boek over pleegzorg aanvragen en die met andere pleegouders bespreken in de community op pleegzorg.nl. Daar kun je ook zelf je pleegzorg-boekentips delen en zien welke boeken andere pleegouders aanraden. Lees en praat je ook mee?
Hoe werkt het? Vraag bij de NVP het boek van jouw keuze aan, dat is helemaal gratis. De voorraad is beperkt, dus op=op. Lees het boek, maak aantekeningen over dingen die je raken, dingen die je later zou willen delen, of vragen die het oproept. Ga daarna naar de pleegzorgboekenclub op pleegzorg.nl en ga naar het gesprek over jouw boek. Deel met andere pleegouders wat jij van het boek vond of reageer op wat andere pleegouders schreven over het boek. Staat jouw boek er niet tussen? Start dan zelf het gesprek over het boek dat je gelezen hebt en andere pleegouders aanraadt. Heb je het boek uit en ben je uitgepraat over het boek? Stuur het terug naar de NVP, dan kunnen wij het weer naar een andere pleegouder sturen. Je mag het boek ook doorgeven aan een andere pleegouder zodat hij of zij ook mee kan doen met de boekenclub!
Wil je meer weten of een boek aanvragen? Neem een kijkje in de boekenclub!