De voor- en nadelen van pleegoudervoogdij
Soms gebeurt het dat het niet langer in het belang is van een kind dat de ouders het gezag over het kind hebben. De rechter kan dan beslissen dat het gezag van de ouders wordt beëindigd. De voogdij wordt dan overgedragen aan bijvoorbeeld een gecertificeerde instelling voor jeugdbescherming (GI) of aan de pleegouder(s). Afhankelijk van de individuele situatie kan het wenselijk zijn dat de pleegouders de voogdij krijgen, of juist niet. In dit artikel leg ik uit wat er bij pleegoudervoogdij komt kijken en zet ik de voor- en nadelen op een rijtje.
Pleegoudervoogdij
Als het gezag van de ouders is beëindigd kunnen pleegouders bij de rechter een verzoek indienen om de voogdij aan hen over te dragen. Dit kan meteen bij de gezagsbeëindiging van de ouders, maar ook als de voogdij al een tijdje bij een GI ligt.
Er kan gekozen worden voor eenhoofdige of gezamenlijke pleegoudervoogdij. Bij eenhoofdige voogdij is slechts één pleegouder voogd. Een alleenstaande pleegouder krijgt automatisch eenhoofdige voogdij. Bij gezamenlijke pleegoudervoogdij zijn beide pleegouders voogd.
De pleegoudervoogd wordt wettelijk vertegenwoordiger van het kind. De voogd mag namens het kind rechtshandelingen verrichten. Deze beheert ook het vermogen van het kind. De voogd is zelf verantwoordelijk voor eventuele extra hulp of begeleiding in de opvoeding. Ook is hij of zij verantwoordelijk voor het regelen van een paspoort of identiteitskaart. De voogd regelt ook zelf het contact met de biologische ouders. De voogd geeft toestemming voor medische behandelingen, beslist over schoolkeuze en sluit verzekeringen af.
De pleegoudervoogdij eindigt als het kind 18 jaar wordt, maar deze kan ook voor de 18e verjaardag van het kind beëindigd worden. Dit kan alleen door tussenkomst van de rechter. Dit kan op verzoek van de voogd zelf, maar ook op verzoek van een derde, bijvoorbeeld de Raad voor de Kinderbescherming.
Voordelen
Pleegoudervoogdij heeft veel voordelen. Als pleegouder ken jij het kind het beste, dus het kan voor beide partijen het meest natuurlijk voelen dat jij als pleegouder ook de belangrijke beslissingen neemt over het kind. Het kan de band met je pleegkind ten goede komen. Je hebt voor je kind gekozen en dit wordt nu officieel vastgelegd. Dit kan je kind een gevoel van erkenning en zekerheid geven. Een medewerker die de voogdij uitoefent namens een GI wisselt nogal eens, maar de pleegouder blijft altijd dezelfde persoon. Dit is vaak fijn voor een kind. Veel pleegouders vinden het prettig om niet steeds toestemming te moeten vragen voor iedere beslissing. Je hebt zelf de regie in handen. Je hoeft niet steeds de GI te overtuigen waarom jouw besluit in het belang van het kind is. Ook kunnen besluiten sneller worden genomen. In plaats van te wachten op toestemming, een handtekening of een handeling van de GI kun je het direct zelf regelen. Je kunt bovendien zelf de omgangsregeling met de ouders vormgeven, tenzij de rechter een omgangsregeling heeft vastgesteld. In dat laatste geval kun je wel de rechter verzoeken om een nieuwe omgangsregeling vast te stellen. Ook kan het feit dat je de voogdij hebt problemen voorkomen bij organisaties als banken en verzekeraars. Deze organisaties zijn niet altijd toegerust op de situatie dat de verzorger niet ook de voogdij heeft over het kind. Zo kan het lastig, zo niet onmogelijk, zijn om een bankrekening te openen voor je pleegkind, omdat de bank er bijvoorbeeld van uitgaat dat het kind en de persoon met gezag of de voogdij op hetzelfde adres staan ingeschreven. Als je zelf de voogdij hebt, is dit probleem dus opgelost. Tot slot behoud je de pleegvergoeding zo lang je een pleegzorgcontract hebt met een pleegzorgorganisatie.
Verschillen tussen gezag en voogdij
Ouders van een kind hebben beiden van rechtswege gezag over het kind als zij gehuwd zijn of geregistreerd partnerschap hebben op het moment dat het kind geboren wordt. Als zij niet gehuwd zijn of geregistreerd partnerschap hebben dan heeft de moeder van het kind van rechtswege gezag, maar voor de vader of duomoeder is het nodig dat hij of zij het kind erkent. Werd het kind vóór 1 januari 2023 erkend, dan moet de vader of duomoeder bovendien het gezamenlijk gezag aanvragen.
Als iemand anders dan de ouder(s) de wettelijk vertegenwoordiger wordt/worden van het kind, dan wordt dit voogdij genoemd. Voogdij is gezag over een minderjarig kind dat iemand anders dan de ouders uitoefent.
Bron: rijksoverheid.nl
Nadelen
Pleegoudervoogdij kan ook nadelen hebben. Ten eerste is de pleegouder zelf verantwoordelijk voor alles en heeft niet de steun van een organisatie achter zich. Als de situatie van je pleegkind zodanig verslechtert dat het niet meer bij je thuis kan blijven wonen, blijf je verantwoordelijk. Je moet er dan zelf voor zorgen dat het kind de benodigde hulp krijgt. Ook als je pleegkind wel bij je blijft wonen, maar er ontstaan problemen in de opvoeding, dan ben je zelf verantwoordelijk voor het aanvragen van hulp. Daarnaast kan het in sommige gevallen zo zijn dat de communicatie met de biologische ouders zodanig slecht verloopt dat het beter is dat de GI als tussenpersoon optreedt. Als je niet langer de voogdij wil hebben, is de tussenkomst van een rechter noodzakelijk om deze over te dragen aan een andere persoon of GI. Ook moet de pleegouder het pleegkind zelf verzekeren voor zorgkosten, vanaf het moment dat de voogdij is overgedragen. Als wettelijk vertegenwoordiger ben je tevens aansprakelijk voor schade, en zul je je hiervoor ook moeten verzekeren. Als je gezinshuisouder bent, kan het feit dat je ook een financieel belang hebt bij de plaatsing van het kind de schijn van belangenverstrengeling wekken. Het kan dan verstandig zijn om een onafhankelijke partij mee te laten kijken. Bovendien kun je in bepaalde gevallen onderhoudsplichtig worden. Stopt het pleegoudercontract vóórdat het kind 18 jaar is (bijvoorbeeld omdat het kind in een instelling gaat wonen), dan worden pleegouders met de gezamenlijke voogdij onderhoudsplichtig. Bij eenhoofdige voogdij gebeurt dit niet. Je kunt voor extra kosten komen te staan, zoals onderhoud, verzekeringen en schade die is veroorzaakt door je kind. Tot slot is het niet zo dat je pleegkind automatisch van je erft. Als je dit wil zul je dit zelf in een testament moeten vastleggen.
Dus pleegoudervoogdij of niet?
Of het verstandig is om de pleegoudervoogdij op je te nemen is dus in iedere situatie anders. Wat voor de één een voordeel is, is voor de ander weer een nadeel. Bovendien spelen in elke situatie andere elementen een rol, en weegt het ene punt weer zwaarder dan een ander. Maak dus voor jezelf de afweging wat in jouw situatie het belangrijkste is en praat erover met anderen die je situatie goed kennen. Hopelijk kan dit artikel helpen bij deze afweging.
