Rouwen na een geplande doorplaatsing van je pleegkind
Liesbeth is samen met haar gezin al sinds 2016 pleeggezin. Het gezin heeft altijd crisisplaatsingen gedaan. Het snelle handelen, het flexibel moeten zijn en het kind even op adem laten komen, is wat Liesbeth en haar gezin graag doen. Ook speelt mee dat ze tussendoor het basisgezin weer even op adem kunnen laten komen, zodat er daarna weer tijd en ruimte is voor de plaatsing van een ander kind. Liesbeth heeft een man, vijf eigen kinderen en een pleegkind dat tóch is gebleven. Ze wonen ‘lekker buiten’ in Drenthe, met veel dieren. Liesbeth: “Dieren zouden in elk pleeggezin moeten voorkomen, die zijn helend.”
Ik spreek Liesbeth omdat ik op haar Instagramaccount regelmatig lees over een rouwproces dat ze ervaart rond een pleegzorgplaatsing. Ik ben benieuwd naar haar verhaal. Wat maakt dat ze een rouwproces ervaart, terwijl ze van tevoren weet dat het kind niet blijvend bij hen opgroeit? Hoe gaat zoiets? Overkomt het je? Ik wil weten hoe zij dit ervaart, of zij tips heeft voor andere pleegouders en of ze vindt dat er anders gehandeld zou moeten worden bij een overplaatsing.
Susje De pleegdochter van het gezin, we noemen haar Susje (dat is uiteraard niet haar echte naam), werd afgelopen zomer naar een perspectiefbiedend pleeggezin gebracht. Geheel volgens plan, want ze zou niet opgroeien bij het gezin van Liesbeth. Wat echter vooraf niet het plan was, was dat de crisisplaatsing bij Liesbeth en haar gezin twee jaar zou duren. Verschillende omstandigheden maakten dat er steeds werd besloten de crisisplaatsing nog even voort te zetten. En bij nader inzien, was dat misschien niet het beste om te doen, omdat Liesbeth en haar gezin zich steeds meer gingen hechten aan Susje. Er ontstonden steeds nieuwe situaties waardoor besloten werd de plaatsing te verlengen: “En dan laat je het kind voorlopig bij jou, want hier is ze nu eenmaal gewend.”
Susje werd gebracht toen ze zes weken oud was. Het was een pittig meisje, waarbij duidelijk was dat ze het een en ander had meegemaakt. Daar reageerde Liesbeth op door een beschermende houding aan te nemen. Het was een lange periode die veel vroeg van het gezin. Juist daardoor en doordat Susje ziek werd en een ziekenhuisopname nodig had, raakten ze nog meer aan elkaar gehecht.
Rouw
Uiteindelijk werd Susje dan toch overgeplaatst naar het perspectiefbiedend pleeggezin, waar ze nu nog steeds is. Toen viel de rouw, rauw op het dak van Liesbeth en haar gezin. Het proces van afscheidnemen en de periode erna voelde en voelt nog steeds, als een rouwproces: “We missen haar zo. Ze was zo’n onderdeel geworden van ons gezin.”
We praten verder over het thema rouw. “Rouw is heel ongrijpbaar. Het komt en het gaat. Dan zitten we in de woonkamer en ineens is het er weer. Dan overvalt het verdriet me. Ik hóór haar zelfs door de babyfoon, maar die hebben we niet eens. Laat staan dat ik haar kan horen.”
Instagramaccount
Wil je Liesbeth volgen op haar Instagram, dan kan dat @dekliekvanlies.
Ouders Gedurende de plaatsing is Susje een aantal weken weggeweest, om te kijken of wonen bij haar ouders weer zou kunnen. In het gezin had de (tijdelijke) plaatsing in het traject ook effect: Het was bij de gezinsleden onduidelijk of Susje nog terug zou komen: “Ze bleef in eerste instantie zo lang, dat we vergaten om te vertellen aan de kinderen dat ze ook weer zou gaan. En toen ze het traject met haar ouders in ging, vergaten we te vertellen dat ze misschien terug zou komen. Susje was al zo eigen geworden. Dat gaf veel verwarring, maar in ons hoofd waren we zoveel met Susje bezig, dat we voor ons gevoel alles al gedeeld hadden met onze kinderen.” En Susje kwam terug!
Kinderen Naast het rouwproces dat Liesbeth ervaart, merkt ze ook dat haar kinderen in de rouw zijn: “Er wordt dagelijks over Susje gepraat. Haar naam wordt nog dagelijks genoemd en als één van de kinderen ons hele gezin opnoemt, wordt ook de naam van Susje genoemd.” Om haar kinderen te begeleiden, kijken ze bijna dagelijks foto’s van de periode met Susje: “Ik denk dat het echt helpt bij de verwerking en ik merk al dat het minder wordt. Het is nog niet weg, maar het slijt wel.”
Boom met wortels “Het hele proces voelt een beetje als een boom die je verplaatst. Daar zijn tegenwoordig grote grijpers voor en die grijpen de boom met wortels en al vast om hem elders weer te laten groeien. Maar je maakt daardoor ook wortels stuk en die blijven zitten. Die sterven uiteindelijk wel af, maar dat heeft wel tijd nodig, zowel bij de wortels als bij de boom.”
Tips Ik vraag Liesbeth of zij tips heeft over hoe dit anders had gekund. Je kunt ook rouw ervaren na een korte plaatsing en dit duurde zo lang. Het is meer dan logisch dat het gezin nu in een rouwproces zit. “Ik denk echt dat je niet langer dan 3 maanden aan crisisplaatsingen moet doen. Als het dan nog niet duidelijk is wat het perspectief is, plaats het kind dan in een gezin waar het mogelijk ook op termijn kan blijven. Als het dan toch niet naar de eigen ouders teruggaat, zit het alvast op de juiste plek.”
“Daarnaast is het belangrijk dat je pleegzorgwerker en de voogd je op de hoogte houden. Dat je weet wat de stappen zijn en dat ze je daarin meenemen. Nog te vaak worden we als pleegouders niet verteld wat er aan de hand is ‘omdat we geen partij zijn’. Dat is raar, want als pleegouder zorg je 24/7 voor het kind en weet je heel goed wat het nodig heeft.”
Slot
“Ik had het nooit willen missen en ik zou het zo weer doen. Voor Susje dan. Zij zit in ons hart. En dat is het gekke. Ik voel me af en toe zo verward, maar voor Susje zou ik het zo weer doen.”
Door Jorien Kruijswijk Jansen Illustratie: @drawjorart • Instagram-foto's en -video's