Het perspectiefbesluit is geen juridisch besluit maar een pedagogisch besluit van de gecertificeerde instelling. De gecertificeerde instelling kan hiertoe besluiten als tijdens de uitvoering van de ondertoezichtstelling (OTS) en machtiging tot uithuisplaatsing wordt geconcludeerd dat het opvoedperspectief niet langer thuis ligt. En dat er daarom niet langer hulpverlening wordt ingezet die is gericht op een thuisplaatsing. Het besluit is ingegeven door de afwegingen rond de ontwikkelingsbehoeften van het kind enerzijds en opvoedings(on)mogelijkheden van de ouders anderzijds. [1]

Als het perspectief volgens de gecertificeerde instelling niet meer bij de ouder(s) ligt, heeft dit grote gevolgen voor de ouders en het kind. Vaak wordt de omgangsregeling beperkt en verandert de hulpverlening. Die richt zich dan niet meer op thuisplaatsing maar op het invullen van de rol van ouder op afstand.

Het juridisch kader

Het perspectiefbesluit is een pedagogisch besluit dat vaak in nauwe samenspraak met (of op aandringen van) de pleegzorg wordt genomen. Omdat het geen juridisch besluit is, geeft het geen rechtszekerheid aan de betrokkenen. Daarom werd in de praktijk regelmatig aan de rechter verzocht om vaststelling van het perspectief(besluit). De gecertificeerde instelling en/of de pleegouders verzochten de rechter dan om op grond van de geschillenregeling [2] te bepalen dat het opvoedperspectief niet meer bij de ouders ligt, maar in het pleeggezin.

De rechtbanken en de gerechtshoven gaven echter wisselend antwoord op de vraag of, en zo ja hoe, het perspectiefbesluit kan worden beoordeeld in het kader van de geschillenregeling. Vanwege deze rechtsonzekerheid en rechtsongelijkheid, heeft de Hoge Raad zich uitgelaten over de toetsing van het perspectiefbesluit [3].

Hoge Raad

De Hoge Raad heeft geoordeeld dat het perspectiefbesluit zélf niet kan worden getoetst in het kader van de geschillenregeling [4]. Wel kan volgens de Hoge Raad het perspectiefbesluit worden beoordeeld in verband met beslissingen, maatregelen en verzoeken die (mede) voortvloeien of samenhangen met het standpunt van de gecertificeerde instelling over het opgroeiperspectief van het kind. Eenvoudig gezegd: meer indirect zou er wel een oordeel kunnen worden gegeven over het perspectiefbesluit.

Gevolg van deze uitspraak is dat het besluit dat het kind in het pleeggezin groot wordt, pas in juridische zin wordt onderstreept op het moment dat het ouderlijk gezag door de rechter wordt beëindigd. In het kader van de ondertoezichtstelling (OTS) is het dus eigenlijk niet echt mogelijk om (rechtstreeks) het perspectief in het pleeggezin te laten vaststellen. Indirect zou volgens de uitspraak van de Hoge Raad de rechter zich wel kunnen uitlaten over het perspectief. Hoe zou dat er in de praktijk uit kunnen zien?